Rites of Passage

‘Ik weet het niet zeker, maar ik begrijp dat ze een soort van besnijdenisritueel uitvoeren’ vertel ik Bert als we langs de kant van de weg verrast worden door een traditionele dans met veel bekijks. Zo’n vijftien jonge vrouwen slaken kreten uit en dansen. Hun lichamen zijn met witte klei bedekt, een rieten matje met kralen en belletjes hangt voor hun gezicht. Op hun schouders staat Lebabo beschreven. Gefascineerd kijken we toe. Ik krijg wel wat uitleg van een omstander, maar helemaal begrijpen doe ik het niet. Naast deze vrouwelijke traditie besstaat er ook een mannelijke variant.

Zou vrouwenbesnijdenis in Lesotho nog steeds bestaan? Dat zal toch niet? Voor meer informatie zoek ik mijn heil op het internet. Summier staat er wat beschreven. Het is een ‘initiation’, een traditionele inwijding die jaarlijks in januari begint. Op vruchtbare leeftijd leren meisjes de vaardigheden die ze nodig hebben voor hun aankomende huwelijk. Ze worden afgezonderd van hun dorpsgenoten en getraind door wijze vrouwen. Maar of besnijdenis daarbij hoort, is ons nog steeds niet duidelijk.

‘We noemen het de Rites of Passage. Wat er precies gebeurt, dat weet niemand. Het staat nergens beschreven. Het is een geheim dat niet met buitenstaanders wordt gedeeld,’ vertelt de eigenaar van het enige museum in Lesotho als we hem er naar vragen. Hij vraagt zijn vrouwelijke collega de tentoonstellingsruimte te verlaten, sluit de deur en begint zijn verhaal dat blijkbaar nog steeds met veel taboe omgeven is. Hij begint zijn uitleg met het benadrukken van het belang dat het christelijk geloof vanaf de 19e eeuw in Lesotho heeft gespeeld. De missionarissen hebben het land verrijkt met belangrijke waarden. Daarnaast – en nu komt het – zijn er nog bergbewoners in Lesotho die de traditionele gewoonten omarmen. Mannelijke besnijdenis in de bergen komt zeker nog voor. De vrouwelijke riten zijn er vooral op gericht om een bevalling natuurlijk te laten verlopen. Men wil een medisch risicovolle keizersnede bij een geboorte zo veel mogelijk voorkomen. Wat dat dan precies voor handelingen of gewoonten zijn, daar komen we helaas niet achter. Het is en blijft een geheim van Lesotho.